NĂNG LỰC GIAO TIẾP TOÁN HỌC TRONG DẠY HỌC TOÁN Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG VIỆT NAM: ĐÁNH GIÁ CÓ HỆ THỐNG VỀ THỰC TIỄN HIỆN TẠI, RÀO CẢN VÀ SỰ PHÁT TRIỂN TRONG TƯƠNG LAI

NĂNG LỰC GIAO TIẾP TOÁN HỌC TRONG DẠY HỌC TOÁN Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG VIỆT NAM: ĐÁNH GIÁ CÓ HỆ THỐNG VỀ THỰC TIỄN HIỆN TẠI, RÀO CẢN VÀ SỰ PHÁT TRIỂN TRONG TƯƠNG LAI

Nguyễn Thị Mỹ Hằng nguyenmyhang3008@gmail.com Trường Sư phạm - Trường Đại học Vinh 182 Lê Duẩn, phường Trường Vinh, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Tóm tắt: 
Năng lực giao tiếp Toán học là một thành tố quan trọng của năng lực Toán học - một thành phần cốt lõi trong quá trình học tập và phát triển của học sinh phổ thông. Điểm nổi bật của năng lực này là khả năng diễn đạt rõ ràng, logic các thông tin Toán học thông qua ngôn ngữ và kí hiệu phù hợp. Nhằm thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực này, việc thực hiện một đánh giá hệ thống về các công trình hiện có là cần thiết. Bài viết nhằm đưa ra cái nhìn tổng quan toàn diện về thực trạng, xu hướng, hạn chế và định hướng nghiên cứu tương lai liên quan đến giao tiếp Toán học của học sinh phổ thông. Nghiên cứu sử dụng quy trình PRISMA để phân tích 26 công bố đăng trên các tạp chí khoa học tại Việt Nam từ năm 2018 đến năm 2025. Các bài báo được phân tích theo các tiêu chí: thời gian công bố, cấp học, chủ đề Toán học, từ khóa chính, phương pháp nghiên cứu cũng như các rào cản và khó khăn đã được ghi nhận. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đề xuất một số định hướng nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực này.
Từ khóa: 
giao tiếp toán học
xu hướng
hạn chế
định hướng nghiên cứu
quy trình PRISMA.
Tham khảo: 

[1] Asgafi, A., Anwar, M. S., Choirudin, C., Darmayanti, R., & Usmiyatun, U. (2023). Analysis of students’ mathematical communication ability on student learning styles. AMCA Journal of Science and Technology, 3(2), 36-39.

[2] Batubara, I. H., Saragih, S., Simamora, E., Napitupulu, E. E., & Sari, I. P. (2022). Analysis of student’s mathematical communication skills through problem based learning models assisted by augmented reality. Budapest International Research and Critics Institute-Journal (BIRCI-Journal), 5(1), 1024 1037.

[3] Bộ Giáo dục và Đào tạo. (2018). Chương trình Giáo dục phổ thông môn Toán (Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT).

[4] Bùi Duy Tới. (2024). Bồi dưỡng năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh lớp 6 qua các tình huống dạy học ở các bài toán có nội dung thực tiễn trong chương Số nguyên. Journal of educational equypment: Education management, 1(312), 86-88.

[5] Bui, P. U., Duong, H. T., & Nguyen, T. B. T. (2021). Developing mathematical communication skills for students in grade 8 in teaching congruent triangle topics. European Journal of Educational Research, 10(3), 1287–1302.

[6] Cao Thị Hà, Nguyễn Thị Phương Thảo. (2021). Một số biện pháp phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh trong dạy học chương “Tập hợp Mệnh đề”(Đại số 10). Tạp chí Giáo dục, 22-28.

[7] Đỗ Thị Trinh, Đinh Tiến Nguyện. (2022). Một số biện pháp phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh trong dạy học nội dung “Lượng giác” ở trung học phổ thông. Tạp chí Giáo dục, 22(16), 12 16.

[8] Lê Thái Bảo Thiên Trung, Vương Vĩnh Phát. (2019). Nghiên cứu năng lực giao tiếp Toán học của học sinh trong một tình huống dạy học đạo hàm. Tạp chí Khoa học, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, 16(4), 40-52.

[9] Lưu Đức Hiếu, Nguyễn Phú Lộc. (2023). Thiết kế tình huống dạy học đường thẳng vuông góc với mặt phẳng trong không gian nhằm bồi dưỡng năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh trung học phổ thông. Journal of educational equypment: Applied research, 2(301).

[10] Lương Anh Phương, Nguyễn Thanh Hưng. (2021). Mức độ biểu hiện năng lực giao tiếp Toán học của học sinh trung học phổ thông. Tạp chí Khoa học Giáo dục Việt Nam, 45, 26-30.

[11] Nguyễn Ái Quốc. (2023). Dạy học Toán thông qua tranh luận khoa học nhằm phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh: Nghiên cứu trường hợp ở Trường Trung học phổ thông Lý Thái Tổ, Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Giáo dục, 52-58.

[12] Nguyễn Hữu Quang Huy, Trần Việt Cường, Đỗ Thị Trinh, Phạm Thị Phương Thảo. (2024). Một số biện pháp phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh trong dạy học nội dung hình học (Toán 7). Tạp chí Giáo dục, 19-24.

[13] Nguyễn Ngọc Giang, Nguyễn Thị Thủy, Phạm Thị Thu Nga & Hà Như Mai. (2022). Dạy học giải một số bài toán gắn với thực tiễn nhằm phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh lớp 9. Tạp chí Giáo dục, 22(24), 13-18.

[14] Nguyễn Thị Mỹ Hằng, Nguyễn Thị Xoan & Lê Thị Thảo. (2025). Một số nghiên cứu về năng lực tư duy và lập luận Toán học của học sinh phổ thông tại Việt Nam giai đoạn 2018-2024. Tạp chí Giáo dục, 12-16.

[15] Nguyễn Thị Tân An, Nguyễn Trung Chánh. (2022). Đánh giá năng lực giao tiếp Toán học của học sinh thông qua nhiệm vụ mở về chủ đề vectơ. Tạp chí Giáo dục, 22(12), 18-24.

[16] Nguyễn Chiến Thắng, Nguyễn Hà Linh & Văn Thị Quỳnh Trang. (2024). Bồi dưỡng năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh trong dạy học hình học lớp 10 với sự hỗ trợ của phần mềm GeoGebra. Journal of educational equypment: Applied research, 2(309), 99-101.

[17] Nguyễn Phương Thảo, Trần Thị Yến Nhi. (2020). Phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh: Thực trạng và thiết kế một số tình huống dạy học ở lớp 8. Tạp chí Giáo dục, 478, 25-29.

[18] Nguyễn Thị Thanh Vân, Mai Văn Quảng. (2021). Phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh trung học cơ sở thông qua dạy học Hình học. Tạp chí Khoa học Giáo dục Việt Nam, 44, 33-37

[19] Nguyễn Huy Vinh. (2023). Phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh trong dạy học chủ đề Phân số toán lớp 4. Equypment with new general education program, 1(294), 33-37.

[20] Phạm Sỹ Nam, Nguyễn Văn Phi Hải & Trần Văn Trung. (2024). Xây dựng tình huống dạy học phương trình tham số của đường thẳng (Toán 10) nhằm phát triển năng lực giao tiếp Toán học cho học sinh. Tạp chí Giáo dục, 84-88.

[21] Rehman, N., Zhang, W., Mahmood, A., Fareed, M. Z., & Batool, S. (2023). Fostering twenty-first century skills among primary school students through math project-based learning. Humanities and Social Sciences Communications, 10(1), 1-12.

[22] Sumaji, S., Sa’dijah, C., Susiswo, S., & Sisworo, S. (2020). Mathematical communication process of junior high school students in solving problems based on apos theory. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 8(1), 197-221.

[23] Vương Vĩnh Phát. (2024). Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp dạy học đạo hàm nhằm phát triển năng lực giao tiếp Toán học của học sinh. Journal of educational equypment: Applied research, 2(323).

[24] Vương Vĩnh Phát. (2022). Dạy học giải tích bằng hình thức tranh luận khoa học giúp phát triển năng lực giao tiếp Toán học của học sinh. Tạp chí Giáo dục, 22(3), 7-12.

[25] Yulian, V. (2018). Developing teaching materials using comic media to enhance students’ mathematical communication. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering

Bài viết cùng số